کاغذ تورنسل یا کاغذ لیتموس (به انگلیسی: Litmus) مادهٔ قرمزرنگی است که از گلسنگ به دست میآید و در آزمایشها و فراکافتهای شیمیایی کاربرد دارد، در محیط بازی آبی میشود و در محیط اسیدی سرخ میشود. همچنین یکی از شناسا گرهای محیط میباشد و برای شناسایی اسیدها و بازها استفاده میشود. کاغذ لیتموس به دو رنگ موجود است لیتموس آبی و لیتموس قرمز، از لیتموس آبی برای محیط اسیدی استفاده می کنند.
از لیتموس قرمز برای محیط بازی استفاده میکنند. کاغذ آبی تورنسل در محیط اسیدی قرمز میشود و کاغذ قرمز تورنسل در محیط بازی آبی میشود. محلول تورنسل نیز در pH کمتر از ۴٫۵ قرمز و در pH بالای ۸٫۳ آبی و در محدوده دو pH که محدوده خنثی برای این شناساگر است بنفش میباشد.
قدیمیترین لیتموس برای اولین بار درحدود سال 1300 میلادی توسط یک کیمیاگر اسپانیایی به نام آرنالدوس دویلا نووا (Arnaldus de Villa Nova) مورد استفاد قرار گرفت. تست لیتموس تستی است که برای شناسایی و تشخیص مواد اسیدی و بازی مورد استفاده قرار میگیرد.
کاغذ تورنسل، PH فقط یک ترکیب را نشان نمیدهد. حتی ممکن است برای ترکیبات مورد آزمایشی که مقدار PH آنها بین 5ر4 و 3ر8 است، تغییر رنگی صورت نگیرد. این فقط در یک مد بسیار ابتدایی نشان میدهد که آیا ترکیب اسیدی است یا بازی.
از کاغذ تورنسل در بسیاری از آزمایشگاه ها برای اندازه گیری پی اچ و همچنین رصد و کنترل آن استفاده می شود. کاربرد اصلی این کاغذها برای اندازه گیری pH است.
کاغذ تورنسل معمولا دارای 4 بخش مختلف است که هرکدام از این بخش ها نسبت به pH حساس بوده و در بازه های خاصی از پی اچ به رنگ خاصی در می آیند. در نتیجه با مشاهده مجموعه این چهار رنگ، می توان به صورت کیفی و شاید تا حدودی کمی، پی اچ محیطی که کاغذ در آن قرار گرفته را متوجه شد.
کاغذ تورنسل یا لیتموس در نوع کاغذ لیتموس آبی و قرمز وجود دارد که کاغذ لیتموس آبی در محیط اسیدی قرمز می شود و کاغذ تورنسل (لیتموس) قرمز در تماس با محلول باز آبی رنگ می شود .
کاغذلیتموس برای تعیین باز یا اسید بودن یک محلول به کار می روند.
نکته مهم این است که کاغذ تورنسل یا لیتموس در محلول های خنثی (Neutral) تغییر رنگ نمی دهند اگرچه برخی برندهای کاغذ تورنسل طوری ساخته شده اند که در محیط های خنثی بنفش می شوند.
کاغذ لیتموس ممکن است با آب مقطر مرطوب شود تا در نمونه گازی تغییر رنگ دهد. گازها پس از قرار گرفتن در معرض کل سطح ، باعث تغییر رنگ کل نوار می شوند. گازهای خنثی ، مانند اکسیژن و ازت ، رنگ کاغذ pH را تغییر نمی دهند.
لازم به ذکر است کاغذلیتموسی که از قرمز به آبی تغییر کرده است می تواند مجدداً به عنوان کاغذ تورنسل آبی استفاده شود. کاغذهایی که از آبی به قرمز تغییر کرده اند می توانند دوباره به عنوان کاغذ تورنسل قرمز استفاده شوند.
آزمایش تورنسل سریع و ساده است اما از چند محدودیت رنج می برد. اول اینکه شاخص دقیقی برای PH نیست. مقدار pH را به صورت عدد تعیین نمی کند.
در عوض ، تقریباً اسید یا باز بودن نمونه را نشان می دهد. دوم اینکه می تواند به دلایل دیگری علاوه بر واکنش اسید باز تغییر رنگ دهد.
به عنوان مثال تورنسل آبی در گاز کلر سفید می شود. این تغییر رنگ به دلیل از بین رفتن رنگ به دلیل یون های هیپوکلریت است ، نه اسیدی و بازی بودن.
استفاده از تست تورنسل یک روش سریع و آسان برای تعیین اسیدی یا قلیایی بودن محلول است. کاغذ لیتموس ارزان ، قابل حمل است و می تواند اسیدیته و قلیایی بودن را فقط با استفاده از مقدار کمی محلول آزمایش کند.
با این حال ، این ماده نمی تواند PH واقعی را برای یک ماده تعیین کند و فقط نشان می دهد pH تقریباً کمتر از ۵ یا بیشتر از ۸ است. کاغذ لیتموس برای آزمایش مواد با pH نزدیک به خنثی مفید نیست.
کاغذ پی اچ ( کاغذ PH ) و کاغذ تورنسل و کاغذ لیتموس ابزاری هستند که در تعیین ph یک محلول یا سنجش اسیدی یا بازی بودل محلول ها بسیار کاربرد دارند. اما سوالی که بسیار رایج است این است که فرق کاغذ ph با کاغذ لیتموس چیست؟
اساس کار تمام این کاغذها، یعنی کاغذ پی اچ سنج با کاغذ لیتموس یا همان تورنسل یکسان می باشد، به این صورت که مقداری ماده ی شناساگر روی کاغذ وجود دارد که در محیط های بازی و اسیدی واکنش می دهند و تغییر رنگ ظاهری دارند. در نتیجه، با تغییر رنگ می توان وضعیت محلول را تشخیص داد.
کاغذ تورنسل یا لیتموس در دو نوع کاغذ لیتموس آبی و قرمز وجود دارد که کاغذ لیتموس آبی در محیط اسیدی قرمز می شود و کاغذ لیتموس قرمز در تماس با محلول باز آبی رنگ خواهد شد. این کاغذ پر کاربرد برای تعیین باز یا اسید بودن یک محلول به کار می روند.
نکته مهم این است که کاغذ تورنسل یا لیتموس در محلول های خنثی (Neutral) تغییر رنگ نمی دهند اگرچه برخی برندهای کاغذ لیتموس طوری ساخته شده اند که در محیط های خنثی بنفش می شوند.
از طرفی دیگر، کاغذ ph دارای یک طیف تغییر رنگ در رنگ های مختلف هستند که درجه اسیدی یا بازی بودن یک محلول را نیز نشان می دهند و معمولا همراه با یک کاغذ پی اچ سنج یک جدول راهنما هم وجود دارد که نشان می دهد هر رنگی نشان دهنده ی چه درجه ای از PH است و در واقع هر عدد ph یک رنگ مخصوص خودش را دارد.
بنابراین همانطور که در مقاله بالا ذکر شد می توان اینگونه نتیجه گیری کرد که تفاوت اصلی کاغذ ph و کاغذ تورنسل یا لیتموس در این است که کاغذ تورنسل یا لیتموس فقط اسیدی یا بازی بودن یک محلول را نشان خواهد داد اما کاغذ PH می تواند درجه ی اسیدی بودن یا بازی بودن محلول را هم نشان دهد و اینکه مثلا کدام محلول اسیدی می باشد.
برای سفارش از دو راه زیر می توانید اقدام کنید.
شما میتوانید با پر نمودن فرم سفارش زیر درخواست خود را ثبت نموده و حداکثر تا 24 ساعت پیش فاکتور را از طریق ایمیل یا شبکه های اجتماعی (تلگرام یا واتساپ) دریافت نمایید.