انواع شیشه های ظروف آزمایشگاهی

شیشه‌آلات آزمایشگاهی به شکل بشر، ارلن، مزور و … بخشی جدایی‌ناپذیر از آزمایشگاه‌ها هستند. این ظروف به دلیل ویژگی بی‌اثر بودن به کاربر اجازه می‌دهند تا به راحتی مواد شیمیایی مختلف را درون آن‌ها نگهداری کند. با این وجود، تمامی شیشه‌آلات آزمایشگاهی از ویژگی‌های یکسانی برخوردار نیستند. مواد مختلفی در ساخت شیشه‌آلات آزمایشگاهی مورد استفاده قرار می‌گیرد که این امر سبب تغییر در ویژگی‌های این ظروف خواهد شد.

ویژگی های خاص شیشه های آزمایشگاهی

• قابلیت شست وشوی راحت و استریل شدگی
• شفافیت بالای شیشه
• تحمل بالا در برابر گرما و داغ شدن شیشه
• استحکام شیشه در برابر ضربه

شیشه مورد استفاده برای ساخت شیشه آزمایشگاهی از جنس شیشه های غیر آلی سیلیکا بوده که دارای نقطه ذوب حدودی 2300 درجه هستند و برای رساندن درجه ذوب آن به 1500 درجه از ماده کربنات سدیم استفاده می شود. به طور کلی جنس شیشه های مورد استفاده برای ساخت شیشه آزمایشگاهی عبارتند از:

•شیشه بروسیلیکات

•شیشه کوارتز

•شیشه اکتینیک

•شیشه سودالایم

•شیشه سیلیکونیزه

۱- بروسیلیکات:

رایج‌ترین نوع شیشه مورد استفاده برای ساخت شیشه‌آلات آزمایشگاهی بروسیلیکات است. این نوع شیشه به‌طور طبیعی شفاف است و مقاومت خوبی در برابر گرمای زیاد و شوک حرارتی دارد. این ماده از ضریب انبساط گرمایی کم و مقاومت بالایی نسبت به خوردگی برخوردار است و همین موضوع باعث شده تا شیشه‌آلات آزمایشگاهی که از جنس بروسیلیکات ساخته می‌شوند، برای اغلب کاربردهای آزمایشگاهی مناسب باشد. به طور کلی بروسیلیکات در ساخت تجهیزات پزشکی و آزمایشگاهی کاربرد گسترده‌ای دارد.

با این وجود، بروسیلیکات در برابر برخی مواد شیمیایی مانند هیدروفلوئوریک اسید، اسید فسفریک و محلول‌های خورنده قوی، بی‌اثر نیست.

۲- کوارتز:

شیشه‌آلات آزمایشگاهی از جنس کوارتز با نام شیشه سیلیس نیز شناخته می‌شوند. این ماده را می‌توان یکی از واکنش‌ناپذیرترین مواد برای ساخت شیشه ‌آلات آزمایشگاهی به شمار برد. ظروف شیشه‌ای از جنس سیلیس، در دمای بالای ۲۰۰۰ درجه سانتی‌گراد و با ذوب کردن ماسه ساخته می‌شوند. این ظروف شفاف بوده و خواص حرارتی ویژه‌ای دارند. ظروف شیشه‌ای کوارتز ضریب انبساط حرارتی کمی دارند که استفاده از آن‌ها را در هر دمایی امکان‌پذیر می‌کند. می‌توان آن‌ها را تا دمای ۱۵۰۰۰ درجه سانتی گراد گرم کرد و سپس آن را در آب سرد قرار داد بدون ‌اینکه ترک بخورند. بنابراین اگر نیاز دارید تا آزمایشی را در بازه‌های مختلف حرارتی انجام دهید، شیشه‌‌آلاتی که از جنس سیلیس ساخته می‌شوند، ایده‌آل هستند.

بیشتر بخوانید>>>>>>>>>>>>>>>>>>>کیت الایزا؛ ابزاری برای تست های ایمنی

این شیشه همچنین توانایی عبور طیف وسیعی از طول موج‌های نور را دارد. این امر آن را برای آزمایشات مربوط به اشعه مادون قرمز و اشعه ماورا بنفش مناسب می‌کند.

شیشه‌آلات آزمایشگاهی که از جنس کوارتز ساخته می‌شوند برای کاربردهای مختلفی مانند اندازه‌گیری حجمی، نگهداری و ذخیره نمونه‌ها یا مواد شیمیایی، مخلوط کردن مواد، آزمایشات اسپکتروفتومتری، تقطیر و کروماتوگرافی مناسب هستند.

با این وجود تجهیزات آزمایشگاهی ساخته شده از این ماده به طور قابل توجهی گران‌تر از بقیه ظروف شیشه‌ای هستند.

۳- اکتینیک

برخی شیشه‌آلات آزمایشگاهی به رنگ قهوه‌ای تیره و یا کهربایی (Amber) ساخته می‌شوند. این ظروف معمولا از جنس اکتینیک هستند و به منظور جلوگیری از تغییر ترکیبات شیمیایی حساس به نور توسط اشعه مادون قرمز، نور مرئی و اشعه ماورا بنفش طراحی شده‌اند.

۴- سودا لایم

برخی از شیشه‌الات آزمایشگاهی مانند پیپت، مزور و فلاسک‌های حجمی به وفور در آزمایشگاه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند. برای کاهش هزینه‌های آزمایشگاهی می‌توان این ظروف را از جنس سودا لایم تهیه کرد. شیشه‌آلاتی که از این جنس هستند اغلب شکننده بوده، نقطه ذوب کمی داشته و در برابر شوک حرارتی مقاومت چندانی ندارند و اغلب برای کاربردهای عمومی و به دلیل مقرون به صرفه بودنشان مورد استفاده قرار می‌گیرند.

۵- ظروف شیشه‌ای سیلیکونیزه

برخی شیشه‌آلات آزمایشگاهی که برای کار با نمونه‌های خاص مانند نوکلئیک اسیدهای تک رشته‌ای یا پروتئین‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند، سیلانیزه (سیلیکونیزه) می‌شوند. این امر جهت جلوگیری از جذب املاح در سطوح شیشه و افزایش خاصیت آبگریز بودن آن‌ها انجام می‌شود و برای کار با نمونه‌های چسبنده به ویژه در غلظت‌های کم بسیار مهم است.

سخن پایانی:

شیشه‌ آلات آزمایشگاهی به علت استفاده مداوم، خوردگی در اثر تماس با مواد شیمیایی مختلف و … نیاز به کالیبراسیون دوره‌ای خواهند داشت. به این معنی که لازم است دقت اندازه‌گیری ظروف، طی فواصل زمانیِ تعیین شده توسط استانداردهای بین‌المللی، بررسی شود و میزان خطای اندازه‌گیری آن‌ها مجددا ارزیابی گردد. با توجه به اینکه شیشه آلات آزمایشگاهی انواع مختلفی دارند و از جنس‌های مختلفی نیز ساخته می‌شوند، انتخاب ظرفی که متناسب با کاربر و آزمایش شما باشد، ممکن است کمی گیج کننده باشد.پس برای اطلاعات بیشتر با ما در این مقاله همراه باشید.