آمیلاز یا دیاستاز از جمله آنزیم های هیدولاز محسوب میشود، پیوندهای آلفا ۱ و ۴ پلیساکاریدهایی مانند نشاسته را میشکند و آنها را به مالتوز تبدیل میکند. آمیلاز در پانکراس به صورت برونریز و در غدد پاروتید ساخته میشود.آمیلازها ساختاری پروتئینی دارند و به سه زیرگروه آلفا آمیلاز (α-Amylase)، بتا آمیلاز (β-Amylase) و گاما آمیلاز (γ-Amylase) تقسیمبندی میشوند.
اندو آمیلاز یا آمیلاز حیوانی که در انسان هم وجود دارد. این آمیلاز از وسط بر زنجیره پلیساکاریدی اثر کرده و آن را میشکند. از آلفا آمیلازها در صنعت هم استفاده میشوند که میتوان به چند مورد اشاره کرد :
بیشتر بخوانید : آنزیم پروتئاز چیست وچه کاربردی دارد؟
اگزو آمیلاز یا آمیلاز باکتریها که زنجیرههای پلی ساکاریدی مانند نشاسته و گلیکوژن را از قسمت انتهایی غیر احیاکنندهٔ آنها هیدرولیز میکند و هربار یک مولکول مالتوز به وجود میآورد.
دو ایزو آنزیم عمده آمیلاز مربوط به پانکراس (p) و غدد بزاقی (s) است. آمیلاز به طور طبیعی از سلولهای آسینار پانکراس به مجرای پانکراس و سپس دوازدهه ترشح میگردد و در روده، نشاسته را به قندهای سادهتر تجزيه میکند. آلفا آمیلاز موجود در بزاق، نشاسته را به طور جزئي تجزيه میکند، چون مدت توقف غذا در دهان ناچیز است ولی قسمت عمده فعالیت این آنزیم مربوط به آمیلاز پانکراس است. pH مطلوب برای این آنزیم حدود 7 میباشد. یونهای کلر، برم، نیترات آن را فعال و سیترات و اگزالات آن را مهار میکنند.
مهمترین پلیساکاریدی که در صنایع غذایی استفاده میشود، نشاسته است. تولید آنزیمی گلوکز با استفاده از آنزیم آمیلاز بدست آمده از باسیلوس سوبتیلیس و آمیلوگلوکزیداز حاصل از آسپرژیلوس، جایگزین روشهای قدیمی هیدرولیز اسیدی شده است.
سرعت عمل، عدم آلودگی و امکان تولید دکستروز در مقیاس صنعتی از مزایای عمدهٔ روش آنزیمی میباشد. البته با پیشرفت فناوری DNA نوترکیب، امکان تولید آنزیمهای میکروبی پایدار در دمای بالا جهت هیدرولیز آنزیمی و تولید صنعتی و گستردهٔ گلوکز فراهم شده است.
همچنین با استفاده از آنزیم آلفا آمیلاز میتوان نشاسته را به شربتهایی با معادل دکستروز (DE) پایین تبدیل کرد. اگر علاوه بر این آنزیم از آنزیمهای گلوکوآمیلاز و گلوکزایزومراز نیز استفاده گردد، میتوان محصولی با شیرینی معادل ساکارز به نام HFCS تولید کرد. تولید HFCS، یکی از بهترین مثالهای بکارگیری آنزیم در یک فرایند تجارتی میباشد.
بیشتر بخوانید : کوآنزیم چیست؟
زمانی که اندام های داخلی بدن دچار مشکل می شوند، علائمی در ظاهر دیده می شود که براساس آن، متخصص دستور می دهد حتما نوع خاصی از آزمایش را انجام دهید. برای مثال در صورت داشتن درد شدید در ناحیه شکم، کاهش اشتها، تب و حالت تهوع، ممکن است شما به بیماری های پانکراس مبتلا شده باشید. در این صورت یکی از آزمایشاتی که لازم است انجام شود، آزمایش آمیلاز است.
آزمایش آمیلاز (Amylase test) غالبا برای تشخیص و نظارت بر پانکراتیت حاد درخواست می شود، اما گاها این آزمایش برای تشخیص و نظارت بر پانکراتیت مزمن یا سایر بیماری های مرتبط با پانکراس نیز درخواست می گردد. آزمایش آمیلاز هنگامی که علائم اختلال پانکراس در فرد وجود دارد، مانند درد شدید شکم ، تب ، کاهش اشتها یا حالت تهوع، برای تشخیص و تعیین وضعیت بیماری در فرد درخواست می شود.
این آزمایش با انجام نمونه گیری از ورید بازو انجام می گیرد. برخی اوقات می توان این آزمایش را با نمونه ادرار تصادفی(نمونهی ادرار ۲۴ ساعته) یا مایع صفاقی نیز انجام داد. برای هر دو آزمایش خون و نمونه ادرار ، باید 24 ساعت قبل از آزمایش از مصرف الکل اجتناب نمایید و برای انجام آزمایش آمیلاز از طریق خون، ممکن است به شما توصیه شود که دو ساعت قبل از انجام نمونه برداری خون چیزی نخورده و چیزی ننوشید و به صورت ناشتا باشید. برخی از داروهای خاص می توانند بر جواب تست آمیلاز شما تأثیر بگذارند ، بنابراین قبل از انجام آزمایش در مورد نحوه مصرف این داروها با پزشک خود صحبت کنید.
امروزه از آنزیم آمیلاز در بسیاری از زمینهها استفاده میشود. ولی به طور کلی میزان آن در بدن نشانگر سالم بودن پانکراس انسان میباشد، لذا بررسی آن حین شک به نارسایی پانکراس واجب میباشد.