شرایط نگهداری مواد شیمیایی در آزمایشگاه همیشه از اهمیت بالایی برخوردار بوده است. به دلیل عدم توجه کافی به نکات ویژه در خصوص قوانین نگهداری مواد شیمیایی بسیاری حوادث از قبیل انفجار و آتش سوزی در آزمایشگاه ها رخ می دهد. تهیه و گردآوری نکات ویژه در ارتباط با ایمنی حمل و نگهداری مواد شیمیایی در آزمایشگاه امر مهم و ضروری است. نگهداری و کار با مواد شیمیایی در آزمایشگاه باید بر اساس قواعد، شرایط استاندارد جهانی و رعایت کامل توصیه های ایمنی باشد.آزمایشگاه ها یکی از مکان های مناسب جهت نگهداری مواد شیمیایی می باشند که برای به حداقل رساندن خطرات احتمالی لازم است تا افراد شرایط و ویژگی های خاصی را رعایت نمایند. این شرایط شامل نکات زیر می باشد.
( لازم است مواد سمی در محیطی با تهویه مناسب و مواد واکنش پذیر در محیطی بدور از ضربه و حرارت نگهداری شوند.).
بیشتر بخوانید:انواع سانتریفیوژ آزمایشگاهی و کاربردهای آن
در تمامی آزمایشگاه هایی که از مواد شیمیایی استفاده میکنند، قفسه هایی مخصوص قرار دادن مواد تعبیه شده است. مواردی در رابطه با نگهداری مواد در این قفسه ها قابل توجه است که در ادامه آمده است.
نکته: یخچال نگهداری مواد شیمایی و یخچال نگهداری مواد غذایی باید جدا از یکدیگر باشند.(نمیتوان از یک یخچال برای هردو کاربرد استفاده کرد)
برای جلوگیری از افتادن مواد شیمیایی باید آن ها را داخل کابینت های دردار یا قفسه های محکم لبه دار که لبه هایی حدود یک و نیم سانتی متر دارند، نگهداری کرد. قفسه ها باید به صورت محکم به دیوار و کف آزمایشگاه متصل باشند. تمامی محل های نگهداری مواد شیمیایی باید قفل دار باشند. خارج از محل حضور دانشجویان و کاربران مواد شیمیایی را نگهداری کنید. سیستم تهویه مناسب در محل نگهداری مواد شیمیایی لازم و ضروری است. مواد قابل اشتعال و خورنده را در کابینت های مخصوص ضد اشتعال، خوردگی و مجهز به سیستم تهویه مناسب و دور از مواد اکسید کننده نگهداری کنید.
با توجه به نوع ترکیب مواد شیمیایی را مرتب کنید. برحسب حروف الفبا هر مورد از گروه ترکیب ها را مرتب کنید. در کابینت های مخصوص اسیدها را نگهداری کرده و بخش جداگانه ای در کابینت را به نیتریک اسید اختصاص دهید. در کابینت ها و قفسه های مخصوص مواد شیمیایی بسیار سمی را نگهداری کنید به طوری که برچسب علایم سمی بودن آن ها واضح به چشم بخورد. در داخل کابینت های مجهز به سیستم تهویه مواد شیمیایی بدبو و فرار را نگهداری کنید. مواد شیمیایی حساس به آب باید در کابینت نفوذناپذیر، خشک و خنک به دور از دیگر مواد شیمیایی نگهداری شوند.
قلیاها باید در جای خشک نگهداری شده و اسیدها باید جدا از قلیاها، سیانیدها و سولفیدها نگهداری شوند. مواد واکنش پذیر را باید دور از حرارت، ضربه و اصطحکاک نگهداری کرد. همچنین باید به طور جداگانه از گازهای فشره اکسید کننده و غیر اکسید کننده نگهداری شود. در محل های مناسب با تهویه خوب باید از مواد سمی نگهداری کرد. در کابینت ها یا قفسه های باز لبه دار از مواد جامد غیر فرار و غیر واکنش پذیر نگهداری کنید. از خورنده باید در درجه حرارت بالای نقطه انجماد نگهداری شود، زیرا امکان دارد ماده ای مانند اسید استیک در درجه حرارت نسبتا بالا منجمد شده و ظرف خود را بترکاند و پس از این که درجه حرارت به بالای نقطه انجماد رسید به خارج انتشار پیدا کند.
باید دستورالعمل خاصی برای برخورد با ریختگی های شیمیایی وجود داشته باشد، لوازم و تجهیزات لازم شامل پوشش های حفاظتی چشم، پوست و سیستم تنفسی، دستکش مقاوم به مواد شیمیایی، ماده جاذب یا خنثی کننده، کیسه پلاستیکی، جارو و خاک انداز است. پسماند حلال های شیمیایی باید مطابق دستورالعمل ها تفکیک و در ظروف مناسب و مقاوم به نشت و دارای برچسب مواد شیمیایی جمع آوری شوند. همچنین این پسماندها باید دور از حرارت، جرقه، شعله و نور مستقیم خورشید و در محلی با تهویه مناسب نگهداری شوند. در آزمایشگاه هایی که با مواد شیمیایی قابل اشتعال سروکار دارند، درصورت داشتن یخچال و فریزر باید متخصص آن را تایید کند تا خطر ایجاد جرقه و آتش سوزی نداشته باشد.
در قفسه های بالایی ظروف بزرگ و سنگین مواد شیمیایی و مایعات را نگهداری نکنید. از قرار دادن مواد شیمیایی در بالای کابینت خودداری کنید. در کف آزمایشگاه حتی به طور موقت مواد شیمیایی را نگهداری نکنید. هیچ گاه ماده شیمیایی را به غیر از هنگام استفاده روی سکو یا زیر هود آزمایشگاه نگهداری نکنید. از قرار دادن مایعات یا مواد خطرناک در قفسه های بالاتر از سطح چشم دوری کنید. مواد شیمیایی را در کنار مواد غذایی و نوشیدنی ها نگذارید.
نباید مواد شیمیایی را در یخچال شخصی کارکنان حتی برای مدت کوتاه نگهداری کنید. مواد شیمیایی را در معرض حرارت مستقیم، نورخورشید یا دماهای به شدت متغییر قرار ندهید. از نگهداری مواد شیمیایی اضافی در آزمایشگاه پرهیز کنید. با برچسب های اطلاعاتی لازم تمامی مواد شیمیایی را مشخص کنید. کلیه مواد شیمیایی باید با اطلاعات ایمنی کامل باشند. باید مطابق دستورالعمل های لازم جابه جایی، حمل و نقل مواد شیمیایی انجام شود. نگهداری ظروف مواد شیمیایی باید در مکان هایی باشد که افراد داخل آزمایشگاه با آن ها برخورد نکنند. دور از منابع حرارتی و نور مستقیم خورشید مواد شیمیایی را قرار دهید. بایداز قفسه بندی های ضد زنگ و مقاوم به مواد شیمیایی با لبه های محافظتی و قدرت تحمل بار کافی با اتصالات مناسب استفاده شود. به صورت جداگانه از اسیدهای اکسیدکننده و اسیدهای آلی نگهداری کنید.
مقدار کمی از بخارات موادی مانند هیدروژن سیانید، سیانوژن و پاراتیون می تواند سبب مرگ شود. باید آن ها را در سیلندر های فلزی فشار قوی نگهداری کرد. این مواد را باید از آسیب های فیزیکی و هر گونه ماده قابل اشتعال دور نگه داشت. در بطری ها یا تنگ های شیشه ای به رنگ کدر یا مخازن فلزی بدون پوشش در محل تهویه خوب مواد به حالت مایع مانند اسیدهای غلیظ حساس به نور را نگهداری کنید. باید در بطری های پلاستیکی که نسبت به آب غیر قابل نفوذند موادی که رطوبت زیادی جذب می کنند مانند هیدروکسیدسدیم نگهداری شوند. در محفظه های سربی و محیط های کاملا غیر قابل نفوذ مواد رادیواکتیو را نگهداری کنید و باید در برابر تشعشعات مواد به طور کامل حفاظت فردی رعایت شود. برای نگهداری مواد خورنده یا مایعات سمی از ظروف مخصوص استفاده کنید. برای مثال اسید هیدروفلوئوریک را در ظروف سربی، کائوچوبی یا بطری های سرزین قرار دهید و آن را از دیگر ظروف اسیدی دور نگه دارید.
آزمایشگاه از محیط‌هایی است که انواع مختلفی از مواد شیمیایی در آن نگهداری می‌شود. برخی از این مواد با یکدیگر ناسازگار بوده و ترکیب شدن آنها با هم ممکن است منجر به آتش‌سوزی و یا انفجار شود. برای جلوگیری از ترکیب ناخواسته مواد شیمیایی با یکدیگر و جلوگیری از بروز حوادث، لازم است نکات ایمنی و روش‌های نگهداری صحیح آنها را بدانید. بنابراین ذخیره مناسب و صحیح مواد شیمیایی، یکی از مهم‌ترین نکات ایمنی است که باید در آزمایشگاه رعایت شود. در این مقاله سعی داریم نکاتی را در رابطه با نگهداری مواد شیمیایی مختلف مطرح کنیم.
شما می‌توانید با پر نمودن فرم سفارش زیر درخواست خود را ثبت نموده و حداکثر تا 24 ساعت پیش‌فاکتور را از طریق ایمیل یا شبکه‌های اجتماعی (تلگرام یا واتساپ) دریافت نمایید.
فروشگاه ATR-MED، با تشکیل تیمی از نخبگان کشور (عضو بنیاد ملی نخبگان و دارای مقالات علمی متعدد ثبت‌شده در مجلات معتبر) که ارتباط نزدیک علمی با مراکز تحقیقاتی و دانشگاهی اروپا و آمریکایی را دارد، فعالیت خود را به‌طور تخصصی در زمینه فروش آنلاین جامع محصولات علوم زیستی و خدمات آزمایشگاهی ارائه می دهد.
تمامی حقوق این وب سایت در اختیار آثل طب راد مد ایرانیان (ATR-MED) بوده و استفاده از محتوای آن تنها با درج منبع امکان پذیر می باشد.
