در اين مقاله ما سعی داریم تا در مورد ديسپنسرهای دستی كه به آنها پی پتهای تكرار كننده (Repeater pipettes) نـيــز اطــلاق مــیشــود صـحـبــت خواهیم کرد. بــه طــور معمـول از ديسپنسرهای دستی استفاده میشود.
ديسپنسر وسيلهای است كه در خانواده پی پتها و رقيق كنندهها قرار میگيرد. مدلهای مختلفی از ديسپنسرها وجود دارد كه شامل مدلهای مورد استفاده در كارهای شيميايی ، ايمنولوژی ، ميكروبيولوژی و فارماكولوژی میشود.
در انستيتوها و مؤسساتی كه حجم انجام آزمايشها بالا است، نياز به روشهای اتوماتيک بوده و از توزيع كنندههای اتوماتيک استفاده میشود كه ميزان توزيع توسط برنامههای كامپيوتری كنترل میشود.
به زبان ساده دیسپنسر یعنی پخش کننده. به عبارت دیگر به ماشین یا محفظۀ اتوماتیکی که برای آزاد کردن مقدار مشخصی از مواد طراحی شده باشد، دیسپنسر گفته می شود. کاربرد اصلی این ابزار آزمایشگاهی، خارج سازی و توزیع دقیق و مکرر مقادیر مشخصی از مایع است.
دیسپنسرها ممکن است در سایزهای مختلفی ساخته شوند. معمولا حجم این محصولات بین یک تا پنجاه میلی لیتر است. محل قرارگیری یک دیسپنسر اغلب اوقات روی یک بطری استاندارد است. در غیر این صورت به همراه آن رابطی دیده می شود که با یک بطری استاندارد یا غیر استاندارد در ارتباط است.
واضح است که دیسپنسرها ممکن است برای خارج سازی مایعات خطرناک، حلال های فرار، یا معرف ها استفاده شوند. بنابراین لازم است از موادی ساخته شوند که با این مایعات سازگاری داشته باشند.
به عبارت دیگردیسپنسر نوعی دستگاه علمی پرکاربرد است که به توزیع معرفهای شیمیایی (اسیدها ، بازها ، مواد قلیایی و …) کمک می کند.
این ماده در تحقیقات دانشگاهی ، صنایع غذایی و آشامیدنی ، آزمایشگاه های بیوتکنولوژی ، کارخانه های شراب سازی ، کارخانه های تقطیر و صنایع دیگر مورد استفاده عام است.
گرچه روند توزیع می تواند به صورت دستی انجام شود ، اما خطراتی مانند ریختن مواد شیمیایی ، اندازه گیری نادرست معرف ها و حتی سوانح آزمایشگاهی مهلک را در بر دارد. برای جلوگیری از چنین خطرات و افزایش ایمنی آزمایشگاه ، دیسپنسر یکی از بهترین گزینه های توزیع در دسترس دانشمندان است.
امروزه از این ابزار مهم، در مجموعه های تحقیقاتی شیمی، زیست، متالوژی و سایر زمینه های علمی استفاده می شود.
دیسپنسرها بسته به کاربرد ممکن است تکنولوژی های مختلفی داشته باشند و اجزای مخصوص به خود را داشته باشند. به طور کلی یک دیسپنسر عادی دارای اجزای زیر است.
انتخابگر حجم: اين بخش به صورت یک چرخ شستی است که برای تنظيم حجم مورد نیاز توزيع به کار می رود. معمولا اين مقدار بر روی صفحه ديسپنسر مشخص می شود.
صفحه ديجيتال: اين قسمت در انواع دیجیتال دیده می شود. صفحۀ دیجیتال حجم انتخاب شده، آلارم ها و خطاهای ديسپنسر، ميزان انرژی باتری و موارد دیگری را نمایش می دهد.
اهرم کنترل حجم: اين اهرم پيستون متصل به سرنگ را فعال می كند و برای تعیین حجم به کار می رود.
سوپاپ پر كننده: يک اهرم مكانيكی بوده كه به صورت دستی فعال می شود و مايع را به سمت مخزن میكشد.
لولۀ تخليه: این لوله محلول مورد نظر را از ديسپنسر خارج میكند.
رابط توزيع: اين رابط مجموعه ای است از سيستم درزگير و راهنما برای اطمينان از مناسب بودن تنظيمات دستگاه.
مخزن ذخيره: مخزنی است كه مايع مورد نظر را نگهداری كرده و در دیسپنسرهای مختلف، شامل مدل های گوناگونی است.
نوک توزيع: اين قسمت محلولها را عرضه میكند. اين قسمت در انتهای آداپتور توزيع واقع شده است و بدون آن، امكان استفاده از ديسپنسر وجود ندارد.
دریچۀ خروج: محلول ها از این نقطه بیرون می ریزند.
دیسپنسرهای آنالوگ قابلیت نصب بر روی انواع بطری های آزمایشگاهی را دارند. انواع باکیفیت این دستگاه ها مقاومت بالایی در هنگام کار با اسیدها و بازهای قوی مانند اسید سولفوریک ، سود، انواع محلول های نمکی و حتی حلال های آلی غلیظ دارند.
همان طور که از نام این محصولات پیداست، تنظیم حجم توزیع در آن ها به صورت آنالوگ (مدرج) امکان پذیر است و صفحۀ دیجیتالی ندارند. این دستگاه ها قابلیت کالیبراسیون و تنظیم حجم مورد نظر کاربر منطبق با اصول ISO و GLP انجام می دهند.
این نوع دیسپنسر ها به صورت دیجیتالی قابل تنظیم هستند. یعنی پارامترهای مورد نظر کاربر به راحتی از این طریق به دستگاه انتقال پیدا کرده و سپس دستگاه وارد عمل می شود. مقادیر حجمی و دمایی نیز از طریق نمایشگر دیجیتال قابل مشاهده و کنترل است. تمامی قابلیت های ذکر شده برای نوع انالوگ، برای دیسپنسر دیجیتال نیز صدق می کند.
سریپتور نوع دیگری از دیسپنسرها است که به علت کاربری آسان، تنوع امکانات و قیمت مناسب، کاربرد گسترده ای در آزمایشگاه ها دارد. در این نوع دیسپنسرها برخلاف موارد قبلی، بخش مکنده از یک پیستون سرنگی شکل تشکیل شده است که به آسانی قابل تعویض است.
انواع سریپتور نیز قابلیت اتصال به انواع بطری های آزمایشگاهی را دارد. لازم به ذکر است که این نوع دیسپنسرها برای محلول های غیر خورنده مورد استفاده قرار می گیرد و مناسب کار با حلال های غلیظ و خورنده نیست.
در حین انتخاب دیسپنسر مناسب باید نکات زیر را در نظر داشته باشید.
دیسپنسر های بالای بطری در هر دو مدل دامنه ثابت و متغیر با حجم وجود دارند. محبوب ترین در میان آنها مدل حجم متغیر است که به کاربر اجازه می دهد تا میزان حجم را برای توزیع ، براساس دامنه حجم و افزایش حجم پشتیبانی شده انتخاب کند. میزان حجم را می توان با کمک یک دکمه یا صفحه یا به صورت الکترونیکی از طریق یک صفحه کنترل تنظیم کرد.
هنگام انتخاب دیسپنسر ، کاربر باید سازگاری شیمیایی دیسپنسر را بررسی کند. یک توزیع کننده سازگار با مواد شیمیایی نتایج دقیق را ارائه می دهد و همچنین تعمیر و نگهداری آسان را امکان پذیر می کند.
به طور کلی ، سازگاری یک ماده شیمیایی با یک دیسپنسر را می توان در چهار دسته اصلی گروه بندی کرد. اینها شامل اسیدها ، بازها ، حلال ها و مایعات بسیار خورنده هستند.
به عنوان مثال ، مواد شیمیایی قوی مانند هیدروفلوئوریک اسید و سایر رسانه های با خلوص بالا به دلیل خواص خوردگی نمی توانند با استفاده از یک دیسپنسر نرمال توزیع شوند.
ویسکوزیته معرف نکته مهم دیگری است که کاربر باید قبل از انتخاب دیسپنسر را در نظر بگیرد. معرف های بسیار چسبناک با ویسکوزیته حرکتی بین 75 و 500 میلی متر در ثانیه نیاز به انتخاب دقیق دارند در حالی که می توان از معرف های زیر 75 میلی متر مربع در ثانیه با توزیع کننده های کارایی استفاده کرد.
به طور كلی ، ديسپنسرهای پيشرفته توسط ريز پردازندهها كنترل میشوند و دارای اجزای زير هستند:
در ادامه توضیحات تکمیلی بالا همانطور که می دانید آلودگی در دست ها منبع خوبی برای رشد باکتری و عامل شیوع بیماری ها به خصوص در مراکز بهداشتی می باشد و تمیزی دست ها برای کلیه افراد به خصوص بیماران و پزشکان بسیاراز اهمیت بالایی برخوردار است. همین طور به علت عفونی بودن و میکروبی بودن وسایل در بیمارستان ها و مراکز بهداشتی دستگاه های مایع ریز بهداشتی باید استریل باشند که خود باعث به وجود آمدن شیوع بیماری نگردند. که این دیسپنسر با بدنه کاملا استیل و دارای مخزن نیم لیتری بوده که امکان استفاده از تمام بطری های استاندارد یورو را دارا می باشد. این دیسپنسر ها دارای اهرمی بلند می باشند و به راحتی می توان با استفاده از آرنج و یا ساعد دست از آن استفاده نمود. پمپ این دیسپنسر استیل می باشد و با سیلکون مخصوص که از تبخیر مایع جلوگیری میکند پوشیده شده است. پمپ قادر است تمامی محلول های ضد عفونی ، محلول های صابونی غلیظ و بتادین را پاشش کند. این محصول برای استفاده در بیمارستانها، داروخانهها، آرایشگاهها، کارخانجات، ادارات، فروشگاه و همینطور مراکز مراجعه محور قابل استفاده است.
برای خرید انواع مواد آزمایشگاهی تحقیقاتی و شیمیایی و صنعتی می توانید به قسمت دسته بندی فروشگاه ای تی آر مد (ATR-MED) مراجعه نموده و محصول مورد نظر را با استفاده از فیلتر های مختلف انتخاب نموده و نسبت به خرید آن اقدام فرمایید و در صورت داشتن هر گونه سوالاتی با کارشناسان ما تماس حاصل فرمایید. همچنین می توانید از بخش خدمات آزمایشگاهی تحقیقاتی ATR-MED بهره مند شوید.